Wat is het beste grijsfilter? Grijsfilters of ND-filters (neutral density) zijn vaak nodig als je creatief wilt fotograferen. In dit artikel vertel ik je mijn persoonlijke ervaringen met een aantal grijsfilters.
Als je water of bewolkte luchten met een lange belichtingstijd fotografeert kun je prachtige resultaten boeken. Misschien ken je die foto’s wel. Het water wordt zacht, bijna melkachtig wit weergegeven. Zulke foto’s worden vaak gemaakt met sluitertijden tussen wel 30 seconden en 3 minuten. Soms zelfs langer. De een vindt het mooi, de ander doet het niets. In dit artikel geef ik je tips hoe je zulke lange sluitertijden kunt gebruiken. Spoiler: vaak heb je er een grijsfilter bij nodig. Welke? Je leest mijn antwoord hieronder.
Lange sluitertijd met ND-filter
Om beweging in een foto te suggereren moet je werken met een lange belichtingstijd. Maar soms heb je zo veel licht dat je geen lange sluitertijd kunt gebruiken. Bijvoorbeeld op een zonnige dag. Het gevolg is dan een overbelichte foto. In zo’n geval heb je een filter nodig die de hoeveelheid licht die de lens binnenkomt vermindert. Een grijsfilter of ND-filter (een filter met neutrale dichtheid). Zo’n grijsfilter werkt als een zonnebril voor je objectief. Omdat je door het filter minder licht binnen laat, dwing je de camera naar een langere sluitertijd. Met zichtbare beweging in je foto als gevolg. Zoals in de foto hieronder.
Groot diafragma
Een grijsfilter kan je ook helpen als je een foto wilt maken met een groot diafragma. Bijvoorbeeld omdat je een wazige achtergrond wilt hebben. Soms heb je zo veel licht dat het onmogelijk is om een groot diafragma te gebruiken. Met een grijsfilter kun je het licht temperen waardoor dat wel mogelijk wordt. Tijdens de fotocursussen en workshops die ik geef, vertel ik nog veel meer over dit soort fototechnieken.
Verschillende sterktes
Grijsfilters zijn er in verschillende sterktes. Een 2-stops filter bijvoorbeeld houdt twee stops licht tegen. Een 10-stops filter reduceert het licht met 10 stops. De specificatie van het filter geeft het betreffende aantal stops weer.
Bijvoorbeeld:
Je bent buiten aan het fotograferen en het zonnetje schijnt. Heerlijk natuurlijk, maar dat heerlijke zonnetje belet jou wel om met een lange sluitertijd te werken. Stel dat je in deze omstandigheden kunt werken met een sluitertijd van 1/250 sec. Als je een 10-stops filter op je lens schroeft dan kun je een sluitertijd gebruiken die 10 stops langer is dan die 1/250 sec. Tel even mee voor de uitkomst: 1/250, 1/125, 1/60, 1/30, 1/15, 1/8, 1/4, 1/2, 1, 2, 4. Je kunt dus in plaats van 1/250 met 4 seconden werken. Met 4 seconden krijg je geheid beweging in je foto.
Variabel grijsfilter
Naast grijsfilters die het licht een bepaald aantal stops reduceren, bestaan er ook variabele grijsfilters. Met zulke filters kun je het aantal stops variëren door er aan te draaien.
Voor fotografie en video
Ook als je video opneemt met je fotocamera komen (variabele) grijsfilters vaak van pas. Het is een te technisch verhaal in dit kader om uit te leggen, maar met het maken van video wil je het liefst ergens rond de 1/50 sec. sluitertijd zitten. Als je veel licht hebt dan is dat bijna niet te doen. Hier komt een grijsfilter om de hoek kijken.
Grijsfilter met polarisatie
Sommige grijsfilters hebben behalve de functie van lichtreductie ook nog een polariserende werking. Dan heb je dus een grijsfilter en een polarisatiefilter in één. Vergelijk het maar met een Polaroid zonnebril. Met een polarisatiefilter kun je reflecties wegnemen. En je creëert er in bepaalde omstandigheden een mooie blauwe lucht mee. Ik heb over polarisatiefilters een ander blogbericht geschreven.
Filtermaat
Hou er rekening mee dat je een filter koopt die past op jouw objectief. De filtermaat staat meestal op het objectief. Je herkent het aan een rondje met een streepje erdoor: Ø. Bijvoorbeeld Ø 58mm.
Tip:
Koop, als je meerdere objectieven hebt een filter voor je grootste objectief. Voor de meeste filters zijn adapters te koop. Daarmee kun je een groot filter op een kleiner objectief zetten. Als je bijvoorbeeld een lens hebt met een filtermaat van 67mm en een met een filtermaat van 58mm, dan koop je een filter met een grootte van 67mm. Als je er dan een 67/58 adapter bij aanschaft dan kun je hem ook op je kleinere lens gebruiken.
Mijn grijsfilters
Ik heb ervaring met verschillende filters. Ooit ben ik begonnen met vierkante filters die op mijn systeem van grijsverloopfilters (zie dit blogbericht) pasten. Ik was daar niet zo tevreden over. Met dit soort filters heb je gauw dat het licht langs het filter ‘lekt’ waardoor je akelige lichtvlekken krijgt. Daarom gebruik ik liever draaifilters. Deze filters draai je rechtstreeks op je objectief. Naar mijn menig geeft dat betere resultaten.
Hieronder vind je een aantal filters waar ik zelf ervaring mee heb en die ik je kan aanraden.
Waar te koop?
Ik heb zelf hele goede ervaringen met de webshop van CameraNu. Ze zijn goedkoop, snel en kundig.
Let op!
Controleer altijd of het product dat je aanschaft past bij de apparatuur die je al hebt. Ik heb de berichten op mijn blog met zorg samengesteld. Maar het kan bijvoorbeeld voorkomen dat specificaties op de website van de aanbieder in de loop van de tijd worden aangepast.
Hoya
Met filtersysteem van Hoya heb ik lang gefotografeerd. Het is niet te duur en je haalt er goede resultaten mee.
Filtermaat 58 – 4 stops filter
Filtermaat 58 – 6 stops filter
Filtermaat 58 – variabel in te stellen tussen 1,5 en 9 stops
Filtermaat 67 – 2 stops filter
Klik hier als je een andere filtermaat hebt. Zoek in het zoekveld op de pagina op ‘Grijsfilter’ en je filtermaat.
Polar Pro
Sinds een aantal jaren heb grijsfilters van PolarPro in mijn fototas. Deze filters zijn van hoogwaardig glas. Goedkope filters geven vaak een vervelende kleurzweem in je foto. Meestal blauw of magenta. Verder kunnen ze je foto’s wat onscherper maken en vervelende reflecties veroorzaken.
Deze filters van PolarPro zijn krasvrij en ze hebben geen invloed op de kleur en de scherpte van je foto. Deze filters zitten in het duurdere segment. Maar de kwaliteit is er dan ook naar. Ik gebruik deze topfilters graag en vaak. Ik heb hieronder drie grijsfilters geplaatst die ik zelf gebruik.
PolarPro QuartzLine ND1000/PL 82mm filter
Dit is een 10-stops filter en polarisatiefilter in één. Dit is echt een topfilter, ik gebruik hem heel vaak. Geschikt voor zeer lange sluitertijden. Met zijn 82mm filtermaat past hij met een adapter op nagenoeg elk objectief.
Met een 10-stops filter kun je je sluitertijd met 10 stops verlengen.
PolarPro Variable ND 77mm 2/5 stops Peter McKinnon Edition II
Met dit filter kun je traploos variëren tussen 2 en 5 stops lichtreductie. Bij veel variabele grijsfilters heb je last van kwaliteitsverlies. Met deze filters heb je daar absoluut geen last van!
Dit filter kun je draaien. Zo varieer je afhankelijk van de hoeveelheid licht die je wilt verminderen tussen 2 en 5 stops.
PolarPro Variable ND 77mm 6/9 stops Peter McKinnon Edition
Een filter in dezelfde serie die je kunt variëren tussen 6 en 9 stops. Voor echt lange sluitertijden dus.
Grijsverloop filter
Ik heb ook een blogbericht over grijsverloopfilters. Dit soort filters wordt vaak door landschapsfotografieën gebruikt om het verschil in helderheid tussen de lucht en de voorgrond te reduceren. Zo heb je meer controle over de gehele belichting van een landschapsfoto.
