Op 25 mei 2018 is Wet Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van toepassing in heel Europa. Wat betekent deze privacywet voor fotografen? Wat mag wel en wat mag niet? Mag je foto’s met mensen erop nog wel op je website plaatsen? En wat betekent de AVG voor straatfotografen en straatfotografie? Mag je nog op straat fotograferen? En mag je datgene wat je hebt gefotografeerd nog publiceren?
Ik krijg de laatste tijd tijdens mijn lezingen en workshops straatfotografie regelmatig vragen over de consequenties van de AVG voor (straat)fotografen. Laat ik vooraf even duidelijk stellen dat ik geen jurist ben. Je kunt me dus niet ‘ophangen’ aan mijn beweringen in deze blog en ik sta open voor constructieve aanvullingen en aanpassingen. Maar dit is wat ik er tot nu toe van begrepen heb. In mijn eigen woorden:
Fotograaf en AVG of GDPR (General Data Protection Regulation)
De AGV regelt om het kort te zeggen hoe particuliere bedrijven en overheidsinstanties om moeten gaan met persoonsgegevens. Hierbij kun je denken aan persoonsgegevens van klanten die worden opgeslagen ten behoeve van de bedrijfsvoering (naam, adres, leeftijd, geslacht, bankrekeningnummer, etc.). Hier dient een bedrijf netjes mee om te gaan. Bovendien moet een bedrijf of organisatie duidelijk maken hoe ze omgaan met die gegevens door het publiceren van hun privacyverklaring. Hierin moet onder andere worden opgenomen voor welk doel een bedrijf persoonsgegevens verzamelt; hoe en waar die gegevens worden opgeslagen; hoe die gegevens worden beveiligd; wie er nog meer gebruik maakt van die gegevens; hoe iemand het aan kan geven als hij zijn gegevens uit de bestanden verwijderd wil hebben…
Voor fotografen geldt dat als ze foto’s opslaan of publiceren waarop mensen staan afgebeeld ze in feite persoonsgegevens van iemand opslaan of publiceren. Immers, een foto van iemand die herkenbaar op een foto staat, is een persoonsgegeven van die persoon. Als fotograaf moet je dus aangeven hoe je met die foto’s omgaat, wat het doel is van de foto’s en welke grondslag (reden) je hebt voor het verwerken van die foto’s (persoonsgegevens).
Mag je foto’s en video’s maken op straat?
Het antwoord op de vraag of je nog steeds foto’s en video’s op straat mag maken is volmondig “ja”! In de openbare ruimte mag je fotografen wat en wie je maar wilt. Ik heb daar een poosje geleden dit blogbericht over geschreven. En de regelgeving die ik daarin behandel blijft onverminderd van kracht.
Foto’s publiceren en AVG
Hier komt voor fotografen wat mij betreft het tricky gedeelte van de AVG. Wat ik ervan heb begrepen is dat je als publicist van foto’s moet kunnen aantonen dat derde partijen waar je mee te maken hebt (zoals je internetprovider of sociale media als Facebook en Instagram) óók voldoen aan de AVG en dus ook een privacyverklaring moeten kunnen overleggen die de Europese toets kan doorstaan.
AVG en sociale media
De grote sociale media-platforms zoals Facebook, Google, Twitter, Instagram (ook Facebook) kunnen momenteel (mei 2018) niet voldoen voldoen aan de Europese privacywetgeving. Als jij als fotograaf dus foto’s plaatst op die sociale media waar mensen herkenbaar op staan afgebeeld, dan kun je niet instaan voor een goede verwerking van die foto’s (persoonsgegevens) door die sociale media. Met andere woorden; mogelijk ga jij daarmee als publicist in de fout.
Foto’s op eigen website en AVG
Als je foto’s met mensen erop publiceert op je eigen website (binnen een domein zoals gertjanhermus.nl) dan kun je een goede verwerking van die gegevens wél garanderen. Je moet dat dan ook wel goed geregeld hebben natuurlijk. Om persoonsgegevens (dus ook foto’s) te mogen verwerken moet je gebruik kunnen maken van een van de 6 grondslagen die in de AVG beschreven staan. Zie de website van Charlotte Meindersma (‘social media-jurist’) voor een uitleg over die grondslagen (link onderaan de pagina).
Straatfotografie en AVG
Mag je straatfoto’s altijd publiceren op je eigen website? Volgens mij is het zo dat dat mag als je daarvoor de grondslag “gerechtvaardigd belang” hanteert. In dit kader is mijn uitgangspunt voor straatfotografie dat het een journalistieke of artistieke (kunstzinnige) uitingsvorm betreft. Degene die op de foto staat afgebeeld kan publicatie niet voorkomen of ongedaan maken tenzij zijn of haar ‘redelijk belang’ in het geding is in de zin van het portretrecht (art. 21 AW).
De overige voorwaarden van de AVG zoals goede opslag en beveiliging van de foto’s blijven natuurlijk onverminderd van kracht.
De grondslagen en uitzonderingen binnen de AVG
- Toestemming
- Vitale belangen
- Wettelijke verplichting
- Overeenkomst
- Algemeen belang
- Gerechtvaardigd belang
Als straatfotograaf maak je gebruik van de artistieke uitingsvorm (uitzondering), je gerechtvaardigd belang (grondslag) om je bedrijf in stand te kunnen houden en om je portfolio te kunnen hebben (doel).
Hobbyfotograaf en AVG
Eerlijk gezegd weet ik niet in hoeverre een amateurfotograaf of hobbyfotograaf zich moet houden aan de AVG. Natuurlijk moet iedereen zich aan de Wet houden, maar ik heb nog niet helemaal duidelijk wat dit in de praktijk betekent voor die groep hobbyisten en fotografieliefhebbers. De AVG kent een beperking voor verwerking van persoonsgegevens door een “natuurlijke persoon bij de uitoefening van een zuiver persoonlijke of huishoudelijke activiteit.” Een kunstzinnige hobbyfotograaf lijkt me tot die groep te behoren…
Mijn werkwijze kortom:
- Ik maak en publiceer artistieke (kunstzinnige) straatfoto’s en doe daarbij mijn best om het ‘belang’ van de geportretteerde niet te schaden.
- De publicatie van mijn volledige portfolio straatfotografie en straatportretten doe ik op mijn eigen website (met de nodige privacyverklaring).
- Ik ga zorgvuldig om met de foto’s (want ik heb ze versleuteld opgeslagen en heb de gegevensdragers beveiligd).
- De partijen waar ik mee te maken heb (zoals mijn provider) kunnen voldoen aan de AVG-eisen.
Meer lezen?
Voor de onderbouwing van dit blogbericht verwijs ik je graag naar de volgende pagina’s van Charlotte Meindersma:
- AVG voor fotografen: https://www.charlotteslaw.nl/2018/02/privacy-avg-fotografen/
- 6 grondslagen van de AVG: https://www.charlotteslaw.nl/2018/04/de-6-grondslagen-van-de-avg/
- Of deze korte uitleg op de site van DAS juridische bijstand.
Als je op- of aanmerkingen hebt, dan lees ik het graag hieronder.
Bekijk hier mijn straatfotografie:
Workshops Straatfotografie
Klik hier als je meer informatie wilt hebben over mijn workshops Straatfotografie.
Lezing Straatfotografie
Klik hier als je me wilt boeken voor een lezing Straatfotografie.
Mijn blogberichten over straatfotografie en wetgeving:
Klik hier voor meer blogberichten over straatfotografie en wetgeving.
Wil je een fotocursus, een workshop of een privéles volgen?
Bekijk hier mijn totale cursusaanbod!
Wat is een goede camera voor straatfotografie?
Ik heb een blogbericht geschreven over de camera’s die ik gebruik voor straatfotografie.
9 gedachten over “Straatfotografie en AVG – privacy”
Met alle respect voor de visie en uitleg maar vind het er niet duidelijker op worden.
Alle vragen rondom of je wel of niet mag fotograferen zijn niet het grootste probleem.
Het probleem zit natuurlijk in het publiceren en dan met name op Facebook en Instagram en dan voor foto ’s waarvoor geen toestemming is gevraagd.
Jij zegt dus: niet doen – verboden.
Ik beweer niet het tegenovergestelde (want ik weet het niet) maar het valt mij op dat bij veel info over dit onderwerp het al snel gaat over het fotograferen en dat dat mag en dat je mag publiceren na toestemming etc etc terwijl de vraag van de staatfotografen juist gaat over het publiceren zonder toestemming.
.
Beste Henk,
Dank je wel voor je reactie.
In mijn artikel zeg ik niet da het verboden is om straatfoto’s te publiceren op social media. Als fotograaf moet je kunnen voldoen aan de eisen die de AVG stelt. Je moet een goede verwerking van persoonsgegevens, waaronder foto’s kunnen garanderen. De grote social media-kanalen zoals Facebook en Instagram kunnen nog niet voldoen aan die Europese eisen. Jij kunt in dat verlengde dus niet garanderen dat er goed wordt omgegaan met jouw foto’s die je daar plaatst. Daarom zou je de keuze kunnen maken om maar niet meet te plaatsen op Facebook en Instagram.
Ik zoek al een tijdje naar wat nu exact de wetgeving en jurisprudentie is over het maken van foto’s in de semi-publieke/openbare ruimte, ik lees over supermarkten, winkelcentra, ziekenhuizen met een winkelstraat met winkeltjes, waar jij wel op de bewakingscamera’s wordt opgenomen maar zelf wordt aangevallen (letterlijk, maar heel sneaky, wat dan gecontroleerd had kunnen worden aan de hand van hun eigen bewakingscamera beelden, ik lag NB in dat ziekenhuis, maar had mijn jas aan en een draagbaar longdrainage-koffertje aan de zijkant hangen) omdat ik foto’s maakte van een lege kerstboom en de ballen op de grond. Het zou bij de ingang staan dat er niet gefotografeerd mag worden. Ik heb dat niet kunnen ontdekken overigens, ook niet heeel erg gezocht echter. Ook in metrostations van de Noord-Zuidlijn ben ik al 3 keer aangesproken dat ik geen foto’s mag maken (die hebben niks anders te doen dan mij lastig vallen, eigenlijk letterlijk). En het wordt mij gewoon niet echt duidelijk: Als er een bordje “niet fotograferen” staat in de metrostations, en je wordt zelf wel op elke mogelijke manier op de bewakingscamera’s opgenomen, mag ik dan nou wel of niet fotograferen? En als ik de beveiliger negeer en toch foto’s maak omdat het mag, heeft die beveiliger dan het recht mij de metro uit te zetten? Moet ik gehoorzamen de metro te verlaten? Moet ik de politie laten komen? Of een BOA gehoorzamen, een bijzondere opsporings ambtenaar met meer bevoegdheden, zoals iemand handboeien aandoen en me laten meenemen? Theoretisch uiteraard, ik heb zelf natuurlijk geen zin om 4 uur kwijt te zijn en dan met “sorry” weer de straat op te mogen. Mag ik wel fotograferen, maar niet meer als een beveiliger zegt dat het niet mag? Het wordt niet duidelijk op internet…
Dag Marijke,
Dank je wel voor je uitgebreide reactie en vraag op mijn blogbericht. Laat ik beginnen met te zeggen dat de wetgeving voor veel mensen onduidelijk is en dat er ook onder straatfotografen veel verwarring is.
Waar het in essentie om gaat is of je in de publieke ruimte fotografeert. Op straat en op pleinen en publieke parken is dat wel duidelijk, die ruimte is van ons allemaal.
Het wordt anders als je je in ruimtes bevindt die wel ‘openbaar’ zijn, maar die volgens de letter niet onder de publieke ruimte vallen. Bijvoorbeeld ziekenhuizen, bibliotheken, metro- en treinstations zijn eigendom van private partijen. Een bibliotheek is meestal eigendom van een stichting of vereniging. Treinstations zijn in eigendom van NS(stations) en de metrostations in Rotterdam zijn van de RET. Deze eigenaren of exploitanten bepalen de ‘huisregels’ in deze ruimtes. Zij mogen dus ook bepalen of er wel of niet gefotografeerd mag worden. Daartegenover mogen zij wel camera’s ophangen mits ze dat aan de ingangen duidelijk vermelden.
Dus resumerend:
– in de publieke ruimte (op straat en op pleinen) mag je fotograferen wie en wat je wilt.
– in overige ruimtes bepaalt de eigenaar wat wel en wat niet mag.
In aanvulling op mijn antwoord kun je op mijn website mijn artikel lezen over het fotograferen in treinen en op stations: https://gertjanhermus.nl/mag-je-fotograferen-op-stations-en-in-treinen/
Ik vind het niet heel duidelijk wat je als hobby fotograaf wel en niet mag plaatsen qua straatfotografie. Zover ik in de AVG heb kunnen lezen, gaat om bedrijven en organisaties. En ik heb geen bedrijf.
Dag Yvette,
Dank voor je reactie. Dat is inderdaad nog erg onduidelijk. Op basis daarvan zou je zeggen dat hobbyisten er geen rekening mee hoeven te houden. Maar aan de andere kant sla je wel persoonsgegevens (foto’s) op en publiceer je ze. Ik hou verschillende bronnen in de gaten. Als ik meer weet dan zal ik dit blogbericht updaten. Misschien is er eerst wel jurisprudentie nodig om e.e.a. duidelijk te krijgen.
Ik heb juist ergens gelezen dat er voor een straatfotograaf niet veel veranderd met de invoering van de AVG. De Auteurswet, waar ook het portretrecht is geregeld, blijft gewoon van kracht. Een straatfoto met een herkenbaar persoon wordt immers niet gebruikt om iemand te identificeren en heeft daarom derhalve ook niets te maken met het gebruik van persoonsgegevens.
Dag Martin,
Hartelijk dank voor je reactie.
De Auteurswet en het portretrecht blijven inderdaad van kracht. Het gaat in het geval van straatfotografie niet zozeer om het doel om iemand te identificeren, maar het gegeven dat iemand te identificeren ís aan de hand van de foto. Een portret heeft per definitie persoonskenmerken in zich en daar moet je volgens de AVG op een bepaalde manier (zie tekst) mee omgaan als fotograaf.