In maart 2011 schreef ik in een blogbericht op mijn oude blog al over de term de term Hollanner om Ynens (Hollander om Innens). Zo nu en dan krijg ik naar aanleiding daarvan de opmerking dat de juiste term Fries om utens is. De term Fries om utens wordt gebruikt vanuit Fries perspectief. Het gaat om de Fries die buiten Fryslân woont, maar die zich nog wel Fries voelt. Hij komt vaak samen met andere Friezen om utens om de verbondenheid met it Heitelân (het vaderland) te beleven en te bewaren.
Hollanner om Ynens
De term Hollander om Ynens moet je dan ook zien vanuit datzelfde perspectief. Je kan nog zo je best doen, maar als Hollander blijf je een Hollander. Je zult nooit een echte Fries worden. Kin net, bestjit net. Maar je kunt volgens mij wél een Hollander mét de Friezen worden. Dus in tegenstelling tot om utens, om ynens zijn.
Dus een Hollander om Ynens is volgens mijn definitie een Hollander die in Fryslân woont. Die zich verbonden voelt met de Friese cultuur en zich interesseert voor de Friese historie en met trots en respect over de provincie Fryslân praat.
Ik weet niet of dit ook kan gelden voor andere groepen. Ik vind Belch om Ynens, of – op het gevaar af dat ik Us Heit op de foto hieronder tekort doe – Dútser om Ynens ineens heel vreemd klinken. En wees gerust; de grize giet my ek oer de grouwe bij de gedachte aan ‘Hollâns bloed tsjoch op! Wol no ris brûze en siede”….
Mummie
Mijn ouders verhuisden in 1969 – ik was toen een jaar of zeven – van Zuid-Holland naar Britswert, Fryslân. Tegenwoordig praat je over een afstand van nog geen twee uurtjes over de A7, maar in die dagen huurde onze familie als ze een weekend op bezoek kwamen een busje en gingen onderweg picknicken bij Het Twiske, in de buurt van Amsterdam, omdat anders de reis te lang werd.
Integreren en inburgeren in Fryslân
Hoewel ik denk dat het begrip toentertijd nog niet bestond, begon in dat jaar voor mij een periode waarin ik me voelde als een allochtoon op inburgeringscursus. Ik moest natuurlijk naar school en ik kwam op de lagere school van Wiuwert terecht. Vriendjes maken ging niet van een leien dakje door de van beide kanten gebrekkige communicatie. Ik sprak geen woord Fries en mijn klasgenoten bar weinig Nederlands. Het was in die tijd namelijk heel normaal dat kinderen zowel thuis als op school alleen maar Fries spraken. Bovendien maakten de onderwijzers, ofschoon niet bewust, soms ook een buitenbeentje van me. Ik kan me herinneren dat ik een keer voor de klas moest komen omdat ik de ‘ei’ zo mooi kon zeggen! Op dat soort aandacht zit je als kind natuurlijk niet te wachten. Taaltechnisch gezien voelde ik me, zeker in het begin, zo gehandicapt als een Wiuwerter mummie.
Evenzogoed heb ik in Britswert een mooie tijd gehad, maar ik was ook wel blij toen we tweeënhalf jaar later verhuisden naar Leeuwarden, waar ik weer gewoon Nederlands ‘mocht’ spreken .
Friese Vrijheid
Nu, zo’n veertig jaar later, kan ik zeggen dat ik het Fries passief beheers. En het Fries spreken gaat me ook steeds beter af. Maar ik val vaak nog door de mand als het echt ergens over gaat en ik grijp dan snel terug op mijn memmetaal.
Ik probeer me serieus te verdiepen in de Friese taal, de cultuur en de rijke Friese historie. En ik ben die ook echt gaan waarderen. Als ik bijvoorbeeld op mijn racefiets langs het monument op de Reade Klif bij Laaxum fiets, zet ik in gedachten uit respect mijn helm even af voor die oude strijders voor de ‘Friese Vrijheid’.
De mooie zuivere ‘ei’ uit mijn Wiuwerter kinderjaren ben ik al jaren kwijt, maar ik word volgens de letter natuurlijk nooit een echte Fries, laat staan een Fries om utens. Maar mag ik mezelf langzamerhand wel een oprjochte Hollanner om Ynens noemen?
[jetpack_subscription_form title=”ABONNEER JE GRATIS OP MIJN BLOG! 🔔” subscribe_text=”Vul je e-mailadres in. Dan ontvang je een seintje als ik een nieuw blogbericht publiceer.” subscribe_button=”Subscribe” show_subscribers_total=”1″]
