Straatfotografie is als een venster naar het alledaagse leven. Het is een kunstvorm die de essentie van het menselijk bestaan vastlegt in de drukte van de straten, de momenten van ontmoeting en ‘het zijn’. Soms zelfs in momenten van vreugde en verdriet. Maar waar begon dit fascinerende genre eigenlijk? En wie waren die fotografen die het hebben gevormd tot wat het vandaag de dag is? Lees het in deze eerste aflevering van mijn serie: De geschiedenis van de straatfotografie. Deel 2 en deel 3 komen binnenkort online.
Het begin: een wereld in beweging
De geschiedenis van straatfotografie begint in de late 19e eeuw. Toen fotografen voor het eerst de straten van steden begonnen te verkennen met hun draagbare camera’s. Deze vroege pioniers, zoals Eugène Atget in Parijs, legden de alledaagse taferelen van het stadsleven vast met een ongekende nauwkeurigheid en gevoeligheid. Atget’s beelden van verlaten straten en vervallen gebouwen geven een uniek inzicht in het Parijs van die tijd. En ze hebben een blijvende invloed gehad op de straatfotografie als kunstvorm.
Henri Cartier-Bresson en het Beslissende Moment
Een van de meest invloedrijke figuren in de geschiedenis van de straatfotografie is zonder twijfel Henri Cartier-Bresson. Deze Franse fotograaf, die leefde van 1908 tot 2004, wordt vaak beschouwd als de grondlegger van het concept van het “beslissende moment”. Cartier-Bresson geloofde dat er op elk moment een perfecte compositie te vinden was. En het was de taak van de fotograaf om op het juiste moment af te drukken om die compositie vast te leggen. Zijn werk, dat vaak spontaan en intuïtief was, heeft een onuitwisbare stempel gedrukt op de wereld van de straatfotografie. En het heeft ontelbare fotografen geïnspireerd om zijn benadering na te volgen.
Ik schreef eerder dit artikel over Henri Cartier-Bresson.
De Amerikaanse straatfotografie: een nieuwe richting
In de jaren 1950 en 1960 bracht de Amerikaanse straatfotografie een nieuwe golf van creativiteit met zich mee, met fotografen als Robert Frank, Garry Winogrand, Diane Arbus, Helen Levitt en Lee Friedlander aan het roer. Deze fotografen brachten de alledaagse Amerikaanse cultuur tot leven in hun werk. Vaak met een rauwe en directe stijl die de complexiteit van het Amerikaanse leven op een ongekende manier vastlegde. Het werk van deze fotografen heeft een blijvende invloed gehad op de straatfotografie en wordt nog steeds beschouwd als een hoogtepunt in het genre.
Hier zijn enkele van de belangrijkste invloeden die ze hebben gehad:
Documentatie van het alledaagse leven:
Deze fotografen legden het dagelijks leven vast, inclusief de mensen, architectuur, en sociale omgevingen van steden zoals New York. Ze brachten de diversiteit, de energie en complexiteit van stedelijke gebieden in beeld, waardoor kijkers zich bewust werden van de sociale en culturele dynamiek van die tijd.
Verleggen van grenzen:
De fotografen van deze tijd daagden traditionele ideeën over fotografie uit. Ze namen afstand van de geënsceneerde portretten en richtten zich op spontane momenten en situaties op straat. Dit hielp bij het uitbreiden van de grenzen van wat als kunstzinnig en waardevol werd beschouwd binnen de fotografie.
Sociale bewustwording:
Veel van de foto’s van deze fotografen legden sociale kwesties en ongelijkheden bloot. Zoals armoede, rassenscheiding en de alledaagse strijd van gewone mensen. Door deze problemen vast te leggen, hielpen ze bij het vergroten van het bewustzijn en stimuleerden ze discussies over belangrijke maatschappelijke kwesties.
Subjectiviteit en expressie:
De fotografen van deze tijd gebruikten vaak hun eigen subjectieve kijk om de wereld om hen heen vast te leggen. Dit bracht een nieuw niveau van expressie en persoonlijke stijl binnen de fotografie. Daarbij legde de fotograaf niet alleen een moment vast, maar deelde ook zijn eigen interpretatie ervan.
Invloed op latere generaties:
De stijlen en benaderingen van deze fotografen hebben een blijvende invloed gehad op latere generaties straatfotografen en documentairefotografen. Hun werk heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van fotografie als kunstvorm en heeft veel fotografen geïnspireerd om de wereld om hen heen op nieuwe en vernieuwende manieren vast te leggen.
Nederlandse straatfotografen
Nederland heeft een rijke traditie van straatfotografie, met enkele opmerkelijke fotografen die het alledaagse leven op de Nederlandse straten hebben vastgelegd met hun unieke visie en stijl. Hier zijn enkele Nederlandse straatfotografen die een blijvende indruk hebben achtergelaten in de geschiedenis van de straatfotografie:
Ed van der Elsken
Ed van der Elsken wordt beschouwd als een van de pioniers van de Nederlandse straatfotografie. In mijn studio kun je een aantal van zijn fotoboeken inzien, je bent van harte welkom. Zijn werk omvatte niet alleen de straten van Nederland, maar hij werkte ook in Parijs, Tokio en Hong Kong. Zijn foto’s zijn vaak rauw, eerlijk en vol emotie, en ze vangen de menselijke beslommeringen op een directe en ongefilterde manier. Van der Elsken’s bekendste werken, zoals “Love on the Left Bank” en “Een liefdesgeschiedenis in Saint Germain des Prés“, blijven een bron van inspiratie voor straatfotografen over de hele wereld.
Vanaf de jaren ’70 ben ik al een groot fan van Ed van der Elsken. Hij inspireert mij al decennia lang. Hij is dan ook geen vreemde op mijn website. Ik heb al een paar keer eerder over hem geschreven. Zoals in dit In memoriam, Ed van der Elsken.
Johan van der Keuken
Johan van der Keuken was niet alleen een begaafd filmmaker, maar ook een getalenteerd fotograaf. Zijn straatfoto’s zijn vaak experimenteel en vernieuwend, met een focus op het vangen van de beweging en energie van het stadsleven. Van der Keuken’s werk is zowel poëtisch en romantisch als documentair. En het biedt een unieke kijk op het leven in Nederland in de tweede helft van de 20e eeuw.
Leonard Freed
Hoewel hij is geboren in de Verenigde Staten, woonde en werkte Leonard Freed een groot deel van zijn leven in Nederland. Zijn werk als straatfotograaf omvatte niet alleen Nederland, maar ook vele andere landen over de hele wereld. Freed was vooral geïnteresseerd in de menselijke maat en de sociale veranderingen die plaatsvonden in de wereld om hem heen. Zijn foto’s zijn vaak krachtig en aangrijpend, en ze bieden een diepgaand inzicht in de menselijke ervaring in al zijn diversiteit.
Hedendaagse ontwikkelingen en invloeden
Vandaag de dag bloeit de straatfotografie als nooit tevoren, dankzij de opkomst van digitale technologie en sociale media. Fotografen over de hele wereld delen hun werk online en vinden inspiratie in elkaars beelden. En hoewel de technologie is veranderd, blijft de kern van straatfotografie hetzelfde: het vastleggen van het leven zoals het echt is, in al zijn schoonheid en dynamiek. Moderne straatfotografen zoals Vivian Maier, Sebastião Salgado en Mary Ellen Mark blijven de grenzen verleggen van wat mogelijk is binnen het genre. En hun werk zal ongetwijfeld een blijvende invloed hebben op toekomstige generaties van straatfotografen.
Deel 2 van deze serie
In deel 2 van de geschiedenis van de straatfotografie (binnenkort online) ga ik in op de sociale en politieke context van de straatfotografie.
Mijn werk als straatfotograaf
Zoals je misschien weet ben ik vooral een mensen-fotograaf. Ik houd ervan om mensen voor mijn lens te hebben in de studio, maar in mijn vrije tijd ga ik ook graag naar buiten voor een ‘robbertje straatfotografie’.
Bekijk hier mijn straatfotografie:
Op mijn website heb ik een paar pagina’s gewijd aan mijn werk als straatfotograaf. Klik op de links als je mijn werk wilt zien:
Workshop straatfotografie bij mij volgen?
Ik geef regelmatig workshop straatfotografie voor kleine groepjes enthousiaste liefhebbers. Je bent van harte welkom. Op zaterdag 6 juli is de volgende. Ook in mijn vervolgcursus wordt een les aan straatfotografie besteed.
Ken jij goede straatfotografen?
Heb jij een favoriete straatfotograaf? Laat het me weten in een reactie hieronder!
[jetpack_subscription_form title=”ABONNEER JE GRATIS OP MIJN BLOG! 🔔” subscribe_text=”Vul je e-mailadres in. Dan ontvang je een seintje als ik een nieuw blogbericht publiceer.” subscribe_button=”Subscribe” show_subscribers_total=”1″]
Blog over straatfotografie
Bekijk via deze link al mijn blogberichten over straatfotografie.
2 gedachten over “De geschiedenis van de straatfotografie: 1. belangrijke fotografen”
Dank je voor deze korte en lekker leesbare beschrijving van de geschiedenis en ontwikkeling van de straatfotografie. Een van de mooiste en interessantste genres.
Dank je wel voor je reactie John!